Giao dịch theo những gì bạn thấy, không phải những gì bạn nghĩ

Là một nhà giao dịch Forex / Crypto, chắc hẳn bạn đã nhiều lần nghe rằng mình cần kiểm soát cảm xúc và giao dịch dựa trên logic thay vì để lòng tham, hy vọng hay nỗi sợ dẫn dắt. Tuy nhiên, biết điều đó là một chuyện – còn thực sự làm được lại là chuyện khác.

Bộ não con người không sinh ra để giao dịch

Cơ chế “chiến đấu hay bỏ chạy” (fight or flight) trong não bộ – từng giúp tổ tiên chúng ta sinh tồn – lại đang cản trở chúng ta khi tham gia thị trường. Để có thể giao dịch hiệu quả, bạn cần sử dụng phần não trước (frontal lobe) – nơi giúp bạn suy luận, lập kế hoạch và đưa ra quyết định một cách logic, thay vì phản ứng cảm xúc.

Việc học cách “giao dịch những gì bạn thấy” trên biểu đồ – thay vì những gì bạn nghĩ – sẽ giúp bạn tránh khỏi cạm bẫy cảm xúc. Dưới đây là những lời khuyên thiết thực giúp bạn áp dụng nguyên tắc này vào thực tế.

1. Đừng cố “thông minh hơn” thị trường

Nhiều người mới vào nghề (và cả những người giao dịch lâu năm nhưng vẫn thua lỗ) thường mắc sai lầm khi cố đoán thị trường sẽ đi đâu mà không dựa trên bất kỳ tín hiệu rõ ràng nào. Họ tự vẽ ra một kịch bản mà giá nên đi theo, thay vì nhìn vào biểu đồ và thực hiện theo kế hoạch giao dịch đã có sẵn.

Giao dịch mà không có tín hiệu rõ ràng – chỉ dựa vào cảm tính – đồng nghĩa với việc bạn đang đánh cược, không khác gì chơi máy đánh bạc. Lỗi này thường xảy ra sau một lệnh thua (muốn “gỡ”) hoặc sau một lệnh thắng (bị tham lam). Những lúc này, thay vì “thấy gì giao dịch đó”, bạn lại hành động dựa trên cảm xúc.

2. Đừng quá kỳ vọng vào bất kỳ lệnh nào

Ngay cả khi bạn thấy một setup rõ ràng, có vẻ “chắc thắng”, cũng đừng quá tự tin. Thị trường luôn biến động – không có gì là chắc chắn 100%. Việc đặt quá nhiều niềm tin vào một lệnh sẽ khiến bạn dễ tổn thương khi thị trường không đi theo kỳ vọng.

Hãy luôn giữ tâm thế tách biệt cảm xúc khỏi từng lệnh giao dịch. Giao dịch như một người quan sát trung lập – để hành động của giá dẫn lối bạn, chứ không phải niềm tin chủ quan. Dù setup có đẹp đến đâu, bạn vẫn phải quản lý rủi ro theo kế hoạch đã đề ra.

3. Kiểm soát bản thân mới là chìa khóa

Sự thật đơn giản là: thị trường không quan tâm đến bạn – thắng hay thua cũng vậy. Nhưng phần lớn trader lại để cảm xúc cá nhân chi phối hành động, và như vậy là đang để thị trường “lái” bản thân.

Chỉ khi bạn học được cách kiểm soát bản thân, thay vì để thị trường kiểm soát bạn, bạn mới có cơ hội thành công lâu dài. Giao dịch dựa trên những gì bạn thấy, không phải những gì bạn nghĩ, chính là biểu hiện của việc đã kiểm soát được chính mình.

4. Một số mẹo để bạn luôn “thấy gì – giao dịch nấy”

• Trước khi vào lệnh, hãy tự hỏi:
  • Đây có phải là một setup rõ ràng?
  • Nó có đáp ứng đúng kế hoạch giao dịch không?
  • Tôi đang hành động vì lý trí hay vì cảm xúc?
  • Tôi kiểm soát bản thân, hay bị thị trường chi phối?
  • Liệu tôi có đang “tưởng tượng” ra một setup?
• Nếu bạn theo trường phái price action, hãy đảm bảo mỗi lệnh đều tuân theo các nguyên tắc bạn đã học. Đừng sáng tạo quá mức – chỉ giao dịch khi có tín hiệu rõ ràng đã hình thành.
• Theo thời gian, bạn sẽ dần hình thành “con mắt” phân tích thị trường nhạy bén, có thể nhận ra các mô hình hành động giá chỉ trong vài giây. Đó là lúc bạn không còn bị cảm xúc dẫn dắt nữa – mà hành động theo hệ thống.

Khi bạn kết hợp kỹ thuật đơn giản với kỷ luật giao dịch "thấy gì – làm nấy", bạn sẽ tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành một trader ổn định và có lợi nhuận.